IBAN Nedir? Neden Banka IBAN Numarası Kullanılır ve Özellikleri Nelerdir?
IBAN, açılımı International Bank Account Number olan bir kısaltmadır. Bankaların hesap numaralarını belirten bu kısaltma uluslararası alanda kullanılmaktadır. Yani her ülkede banka hesap numarası IBAN olarak geçer. Bu durum para alım ve gönderiminde de kolaylık yaşanmasını sağlar. Avrupa Birliği’nin düzenlemelerine göre IBAN’ın ortak olarak tercih edilmesinin sebebi uluslararası alanda para transferinde hız artışı sağlamak, kalite artışı sağlamakve maliyet düşüşü sağlamaktır.
Banka hesap numarasının standart olması durumu senelerdir kullanılan avantajlı bir durumdur. Günümüzde 3 adet Avrupa ülkesi IBAN kullanmaktadır. IBAN kullanılmasının bir diğer amacı ise Avrupa ülkelerinde yer alan bankalar ve finansal kurumların para transferlerini hatasız bir şekilde gerçekleştirmesidir. Banka işlemlerinde doğan en ufak bir sorun daha büyük sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle gerek para transferlerindeki gecikmeler gerek para transferlerindeki hatalar IBAN aracılığı ile azalmaktadır.
IBAN İle Daha Hızlı Transfer; IBAN numarası sayesinde gönderilen para alıcıya daha hızlı ulaşmaktadır. Hatasız ulaşması da ayrı bir avantajdır. Çünkü para gönderimi sırasında isim benzerlikleri ya da numara benzerlikleri gibi hatalar olabilmektedir. Fakat IBAN bireysel ve özel olduğu için hata payı da azalmaktadır. IBAN sayesinde bekleme süresi ile ek maliyet de ortadan kalkar. Yasadışı işleri engelleme konusunda da IBAN oldukça önemlidir. Uluslararası terörizm ve karapara aklama gibi olaylar IBAN sayesinde biraz olsun azalmaktadır. Bankalar ve kişiler arası para transferlerini analiz ederken de IBAN’ın faydası görülmektedir.
Toplam 34 Basamak; IBAN için yapılabilecek olan bir diğer tanım ise bütün banka hesaplarının içinde tek bir hesabı gösteren ve en fazla 34 basamağı olan bazen rakam, bazen hem rakam hem harflerden oluşan bir değerdir. Her IBAN yalnızca bir hesaba aittir ve her hesabın yalnızca bir IBAN’ı bulunmaktadır. IBAN’da yer alan ilk dört hanede ülke kodu ve kontrol rakamı bulunmaktadır. Ülke kodu da kontrol rakamı da iki haneli olmaktadır. Check digit, yani kontrol rakamı IBAN’ın geçerli mi geçersiz mi olduğunu gösterir. Bu kısımdan sonra devam eden IBAN ise ulusal banka hesap numarasıdır. Ulusal banka hesap numarası her ülkenin kendisinin belirlediği bir numaradır. 34 basamağı aşmaması gerekmektedir. Ülkemizde IBAN uzunluğu en fazla 26 basamak olabilecek şekilde belirlenmiştir. Bu 26 basamağın ilk ikisi TR olarak ülke kodudur. üç ve dördüncü basamaklar kontrol basamaklarıdır. Sonraki beş basamak banka kodudur. Arada tek basamaklı rezerv hanesi bulunmaktadır. Geri kalan 16 basamak ise hesap no olarak geçer. Ülkemizde IBAN’ın resmi olarak kullanımına 1 Eylül 2005 tarihinde başlanmıştır. 1 Eylül 2005 tarihinden sonra ülkemizde etkin olarak faaliyet gösteren bankaların tamamı IBAN numarası kullanmaya başlamıştır. IBAN numaraları müşterilerin talep ettiği ve kullandıkları tüm vadeli, vadesiz, döviz hesapları için ortak olmuştur. Ayrıca 1 Eylül 2005 tarihi ile birlikte yurtdışı ile yapılan para transferleri, yurtdışına yapılan havaleler ve yurtdışından yapılan havalelerde de IBAN kullanılmıştır.
Hatasız Gönderimle İçin IBAN Kullanımı
IBAN numarasının yurtiçi ve yurtdışı para transferlerinde kullanımı oldukça önemlidir. Yurtdışı ile yapılan para alışverişlerinde hata oranı daha yüksek gibi görünse de yurtiçi para alışverişlerinde de birçok hata yapılmaktadır. Bu nedenle tek bir numaranın tek bir hesap için kullanılması avantaj sağlamaktadır. Hesap karışıklıklarının olması önlenmektedir. Yurtdışı para alışverişlerinde kullanılan IBAN’ın yurtiçi alışverişlerde de büyük önemi olduğu için 1 Eylül 2005 tarihi ile birlikte ülkemizdeki tüm bankalar müşterilerine bu hizmeti sunmuştur. EFT ve diğer işlemlerde de IBAN’dan faydalanılmaya başlanmıştır. Tüm banka müşterileri EFT, havale gibi işlemler için IBAN kullanmak zorunda kaldığı için IBAN kullanımı da daha fazla kişi tarafından öğrenilmiş ve yaygınlaşmıştır.
IBAN kullanılarak para transferi yapılırken parayı alacak olan kişinin şehri, hesabının bağlı olduğu şube gibi detaylara gereksinim duyulmamaktadır. Alıcının yalnızca IBAN’ının biliniyor olması yeterlidir. Bu sayede hesap karmaşası ve para transferinde zorluk da yaşanmamaktadır. Yalnızca uluslararası para transferlerinde yaşanan bazı gecikmeler IBAN’dan kaynaklı olmayabilir. Bankaların kendi etkinlikleri ve çalışma saatlerinden kaynaklanan gecikmelerin IBAN’ın hatalı olduğu anlamına gelmediği bilinmelidir. Banka kartı kullanan kişiler ya da para transferi yapmak isteyen herhangi bir kişinin IBAN ile işlem yapma zorunluluğu is bulunmamaktadır.
Kişiler hesap numaraları ile de işlem yapabilirler. IBAN’ın hesap numarasına göre daha fazla tercih edilme sebebi ise hesap numarasında karmaşa olma riskinin daha fazla olmasıdır. Özellikle internet bankacılığı üzerinden para gönderimi yapılacağı zaman hesap numarası dışında şube, şehir gibi detaylar da istenmektedir. Fakat IBAN ile gönderim yapılacağı zaman bu detaylara ihtiyaç duyulmamaktadır. Eğer kullandığınız bir banka hesabınız varsa ve bu banka hesabının IBAN’ı hakkında bir fikriniz yoksa bunun için bankanıza başvurmanız gerekmektedir. Banka şubesine kadar gitmeden internet bankacılığı ya da bankanın müşteri hizmetleri aracılığıyla da bilgi edinmeniz mümkündür. Siz de IBAN ile ilgili bilgi edinmek ve IBAN’ın nasıl kullanıldığını öğrenmek için yazımızdan yararlanabilirsiniz.
